30 marca ustanowiono Ogólnopolski Dzień Świadomości KZM [Kleszczowego Zapalenia Mózgu], który ma zwracać uwagę na ten problem zdrowotny.
Wiedza o KZM jest niewystarczająca. Mimo iż wiedza na temat KZM z roku na rok systematycznie rośnie, nadal jest niewystarczająca. Jak wynika z najnowszego badania przeprowadzonego w ramach kampanii społecznej „Nie igraj z kleszczem” [1] borelioza oraz Kleszczowe Zapalenie Mózgu są najczęściej wskazywanymi chorobami wywołanymi ukłuciem kleszcza, jednak nadal co trzecia osoba (35%) nigdy nie słyszała o KZM. Sama wiedza na temat KZM jest też niewystarczająca, wprawdzie 2/3 badanych wie, że można się przed nią uchronić dzięki szczepieniu ochronnemu, ale już co 3. błędnie twierdzi, że można się przed nią uchronić stosując antybiotykoterapię, a co 8. uważa, że nie ma żadnego sposobu na to, żeby uchronić się przed KZM.
Liczba zakażonych wzrosła w ostatnich latach. Obserwowany jest niepokojący wzrost liczby kleszczy, a tym samym zwiększenie zachorowań na groźne choroby odkleszczowe. Wirus rozprzestrzenia się w całej Europie, nawet w krajach, które dotąd uważały się za całkowicie wolne od KZM. W Polsce również rośnie odsetek osób zakażonych KZM. W 2017 roku zachorowania zanotowano już w 12 województwach, najwięcej w południowej i północno wschodniej części kraju [2] . Ocieplenie klimatu przyczynia się do ekspansji kleszczy na tereny, które do tej pory nie były uważane za endemiczne obszary występowania tej choroby [3] . KZM zagrożone są także osoby spędzające czas aktywnie na świeżym powietrzu np. biegacze, rowerzyści, działkowicze czy grzybiarze.
Kleszczowe zapalenie mózgu [KZM], może być wywołane przede wszystkim przez pokłucie przez zakażonego kleszcza, ale również poprzez spożywanie surowego mleka lub produktów mlecznych na bazie niepasteryzowanego mleka, pochodzącego od zakażonych zwierząt [4] .
Zakażenie wirusem może prowadzić do wystąpienia zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu i/lub zapalenia rdzenia kręgowego. Nawet do 58% chorych przebycie KZM może wiązać się z wystąpieniem powikłań. Dotyczą one postaci wirusa z zapaleniem mózgu i rdzenia kręgowego. Najczęściej obserwowanymi powikłaniami są neurologiczne objawy ubytkowe, porażenia oraz niedowłady nerwów czaszkowych i obwodowych. Szczególnie często występują zaniki mięśni pasa barkowego oraz uszkodzenie móżdżku. Nierzadko obserwuje się także powikłania powiązane ze sferą psychiczną, takie jak: zaburzenia treści myślenia, nastroju, pamięci, uwagi. Wśród utrzymujących się subiektywnych objawów zgłaszanych przez pacjentów dominują bóle głowy, wzmożona męczliwość, zaburzenia snu. Współczesna medycyna nie znalazła jeszcze leku na KZM, a stosowane leczenie jest tylko objawowe [5] .
W odpowiedzi na ten narastający problem zdrowotny z inicjatywy organizacji pacjentów, ośrodków naukowych a także instytucji zajmujących się zdrowiem publicznym podpisano deklarację powołania Ogólnopolskiego Dnia Świadomości KZM [Kleszczowego Zapalenia Mózgu], który obchodzony będzie każdego roku 30 marca, w miesiącu, kiedy kleszcze zaczynają żerować, czyli od marca do listopada [7] .
Ogólnopolski Dzień Świadomości Kleszczowego Zapalenia Mózgu [KZM] jest punktem kulminacyjnym kolejnej edycji kampanii „Nie igraj z kleszcze. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu”. W ramach kampanii w całej Polsce prowadzone będą działania edukacyjne i informacyjne dot. wirusa i możliwości profilaktyki prowadzone w mediach i skierowane bezpośrednio do mieszkańców wybranych miast. Dostępna jest także edukacyjna strona
www.kleszczeinfo.pl
, na której dostępne jest kompendium wiedzy na temat kleszczy
i zagrożeń jakie są z nimi związane, porady dotyczące postępowania z pajęczakami i przydatne informacje dla osób prowadzących aktywny tryb życia wśród zieleni lub wybierających się w tereny zagrożone kontaktem z kleszczem.
Organizatorami kampanii jest Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, Fundacja Aby Żyć i Pfizer. Partnerem wspierającym jest Medicover. Patronem honorowym kampanii jest Główny Inspektorat Sanitarny.